Ιάκωβος Καργαρώτος: Μείωση της βλάβης, φορολογική σταθερότητα και ενισχυμένη προστασία των ανηλίκων
Με αφορμή την πρόσφατη ενημερωτική εκδήλωση που διοργάνωσε το επιστημονικό τμήμα της Παπαστράτος, PMI Science, στη Θεσσαλονίκη, ο Αντιπρόεδρος της Παπαστράτος μιλάει για την πρωτοβουλία της εταιρείας «Είναι στο χέρι μας να μην είναι στο χέρι τους», τον ρόλο των προϊόντων χωρίς καύση στη μείωση της βλάβης και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει μία ενδεχόμενη αύξηση της φορολογίας.
Συνέντευξη από τη Σοφία Χριστοφορίδου για την «Μακεδονία της Κυριακής» (αναδημοσίευση)
Στην πρόσφατη ενημερωτική εκδήλωση που διοργανώσατε παρουσιάστηκαν νέα δεδομένα για τα εναλλακτικά προϊόντα, όπως τα σακουλάκια νικοτίνης. Ποιος ο ρόλος τους στη στρατηγική μείωσης της βλάβης στην υγεία, για όσους δεν διακόπτουν το κάπνισμα;
Η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα συνδέεται με εναλλακτικά προϊόντα που δεν καίγονται και συνεπώς μειώνουν σημαντικά την έκθεση του χρήστη στα τοξικά προϊόντα της καύσης. Γι’ αυτό και διεθνώς αναπτύσσονται τέτοια προϊόντα που λειτουργούν σε απουσία καύσης, όπως τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και, πιο πρόσφατα, τα σακουλάκια νικοτίνης.
Πρόκειται για μικρά λευκά σακουλάκια, χωρίς καπνό, που τοποθετούνται μεταξύ του ούλου και του άνω χείλους. Βασίζονται στη λογική του snus, ενός καπνικού προϊόντος που κυκλοφορεί μόνο στη Σουηδία, αλλά έχουν ακόμη καλύτερο τοξικολογικό προφίλ και δεν παράγουν καθόλου εκπομπές. Για ενήλικους καπνιστές, που διαφορετικά θα συνέχιζαν να καπνίζουν, η πλήρης μετάβαση σε τέτοια προϊόντα μπορεί να μειώσει σημαντικά τη βλάβη.
Πρέπει όμως να είναι ξεκάθαρο ότι τα προϊόντα αυτά περιέχουν νικοτίνη και δεν είναι ακίνδυνα. Γι’ αυτό και απαιτείται αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο, που να στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: Στην ποιότητα του προϊόντος, στα σαφή όρια στην περιεκτικότητα νικοτίνης σε συνδυασμό με συσκευασία που δεν θα μπορεί να ανοιχτεί εύκολα από παιδιά, και πάνω από όλα, στους αυστηρούς νόμους και ελέγχους για την αποτροπή της πρόσβασης των νέων στα προϊόντα αυτά.
Η κυβέρνηση πρόσφατα παρουσίασε τα ψηφιακά εργαλεία για την αποτροπή πώλησης προϊόντων νικοτίνης σε ανήλικους. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Παπαστράτος υλοποιεί εδώ και τρεις μήνες τη δική της πρωτοβουλία για την προστασία των ανηλίκων. Τι σας οδήγησε σε αυτήν και τι ακριβώς περιλαμβάνει;
Η μετάβαση σε έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο είναι ένας στόχος που απαιτεί συνέπεια, συνεργασίες και λύσεις που έχουν πραγματικό αντίκτυπο. Στην Ελλάδα βλέπουμε ξεκάθαρα ότι η συζήτηση για τη μείωση του καπνίσματος ωριμάζει μέρα με τη μέρα, αλλά έχουμε πολλά βήματα να κάνουμε ακόμη.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η πρωτοβουλία μας «Είναι στο χέρι μας να μην είναι στο χέρι τους», για την αποτροπή των ανηλίκων από την πρόσβαση σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης. Η πρωτοβουλία αυτή είναι μία συνειδητή επιλογή ανάληψης ευθύνης, μία πρόσκληση για συλλογική κινητοποίηση.
Η κοινή προσπάθεια που ξεκινήσαμε με το Υπουργείο Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης & Τεχνητής Νοημοσύνης, στηρίζεται σε τρεις αλληλένδετους πυλώνες: Την εφαρμογή υπεύθυνων πρακτικών στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας, την κοινωνική ευαισθητοποίηση μέσω μιας εκτεταμένης καμπάνιας ενημέρωσης και την ανάπτυξη «έξυπνων εργαλείων», που διασφαλίζουν την αξιόπιστη επαλήθευση της ενηλικότητας σε όλα τα κανάλια πώλησης, φυσικά και ψηφιακά.
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη. Από αριστερά, Γεώργιος Πανοτόπουλος, MD, PhD, παθολόγος-διατροφολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Παχυσαρκίας, του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής, Ελευθερία Ψυλλάκη, καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, Ιάκωβος Καργαρώτος, αντιπρόεδρος της Παπαστράτος, Σταμάτης Ευσταθίου, ειδικός παθολόγος, διευθυντής του Κέντρου Πρόληψης Καρδιαγγειακών Νόσων, ΤΥΠΕΤ.
Η πρόθεση της ΕΕ να προχωρήσει σε αυξήσεις στη φορολογία των προϊόντων καπνού και νικοτίνης έχει προκαλέσει έντονο διάλογο. Ποιες συνέπειες μπορεί να έχει, κατά τη γνώμη σας, μια υπέρμετρη αναπροσαρμογή των φόρων για την ελληνική αγορά;
Στην Ελλάδα, το φορολογικό πλαίσιο για τα καπνικά προϊόντα και τα προϊόντα νικοτίνης έχει διαμορφωθεί με σταθερότητα και σαφή διαφοροποίηση ανά κατηγορία. Αυτή η προσέγγιση δημιούργησε ένα προβλέψιμο περιβάλλον που έφερε επενδύσεις, ενίσχυσε τη λιανική και στήριξε τη μετάβαση πολλών καπνιστών, που δεν διακόπτουν το κάπνισμα, σε καλύτερες εναλλακτικές. Παράλληλα, συνέβαλε ουσιαστικά στον περιορισμό του παράνομου εμπορίου, σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου το φαινόμενο εντείνεται.
Η συζήτηση που διεξάγεται αυτή την περίοδο σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αναθεώρηση της φορολογικής Οδηγίας είναι κρίσιμη, καθώς αρκετές χώρες πιέζουν για υπέρμετρες αυξήσεις φόρων στα προϊόντα καπνού και νικοτίνης. Μία τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την Ελλάδα, να περιορίσει τη δυναμική της εγχώριας παραγωγής και των εξαγωγών και να δημιουργήσει συνθήκες που ευνοούν και πάλι την ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Χρειάζεται ισορροπημένη φορολογία που δίνει κίνητρα στους ενήλικους καπνιστές να στραφούν σε λιγότερο βλαβερές εναλλακτικές, ενώ επιτρέπει στη βιομηχανία να συνεχίσει να επενδύει στην καινοτομία και την ελληνική παραγωγή.
